Kun jij 8 weken je oordeel uitstellen?

Ik volg een training mindfulness. Als huiswerk doe ik iedere dag 45 minuten lang de bodyscan, een soort lichaamsmeditatie. Ik heb hier naar uitgezien. Binnen enkele dagen zal een vredige rust op mij neerdalen. Over enkele weken wandel ik even onverstoorbaar door het leven als een boeddhistische monnik blootsvoets door de Himalaya.
 
Maar in plaats van de verwachte ontspanning word ik hartstikke onrustig van de oefening. Het lukt me niet eens om meer dan 20 minuten stil te liggen. Dan beginnen mijn armen en benen te kriebelen. Krijg ik jeuk aan mijn neus. Begin ik in mijn hoofd alvast een blog te schrijven. Ik concludeer dat dit niet mijn type oefening is.

'Trek niet meteen conclusies', zegt de coach tegen me als ik vertel over mijn ervaringen van afgelopen week. 'Observeer de obstakels en accepteer dat ze er op dit moment zijn. Probeer je oordeel eens acht weken uit te stellen.' 

ACHT weken?! Ik staat haar met ongeloof aan. Right, het lukt me doorgaans niet eens mijn oordeel slechts 1 minuut uit te stellen. Ik heb al geoordeeld voordat ik me realiseer dat ik een oordeel vel. Dagelijks betrap ik mezelf erop. Meestal heb ik het te druk om mijn ongelijk bewezen te zien. Want als ik wel de moeite neem om stil te staan en écht te kijken, blijkt dat ik het vaak bij het verkeerde eind heb.

Neptieten
Ik lig aan het zwembad op Bali. Een vrouw van eind veertig loopt mijn blikveld binnen. Ze legt haar handdoek neer, stapt uit haar slippers en vlijt zich op een vrij zonnebedje. Dat wil zeggen, alles vlijt zich behalve haar borsten. Die blijven recht overeind staan. 

'OMG ze heeft neptieten!’, schiet door mijn hoofd. En vervolgens: ‘wat ordinair! Die heeft ze zeker op haar veertigste verjaardag van haar kerel gekregen omdat hij een babe aan z'n zijde wil. Dat zij zo weinig eigenwaarde heeft dat ze dit laat gebeuren.’ Meteen check ik de man met wie ze hier samen is. 'Ja hoor, zo'n kalend zakenmannetje die het belangrijk vindt om mooie arm candy te hebben tijdens een dinertje met relaties. Dan vallen z'n eigen buik en slechte humor niet zo op.'

Het is vakantie, dus ik heb alle tijd om ze eens uitgebreid te beloeren. Al na korte tijd blijk ik er weer eens bijzonder naast te zitten. Ik zie hoe leuk ze samen zijn. Hoe respectvol naar elkaar. Hij houdt haar hand vast en kijkt haar liefdevol aan. En niet, zoals ik dacht, met de ogen van een geile terriër. Zij straalt geen onzekerheid uit. Ze lijkt juist goed in haar vel te zitten. Vindt hem zo te zien oprecht grappig. 

Keuzes en oordelen
Naar mate mijn eerste oordeel afbrokkelt, groeit doorgaans mijn schuldgevoel. Dat hele niet oordelen is maar verdraaide lastig. Want ook, wanneer is iets een oordeel, een feit, een observatie of intuïtie? 

Niet om het goed te praten, maar ik denk dat mijn hardnekkig oordelende zienswijze te maken heeft met onze keuzemaatschappij. Om verder te komen in het leven moet je de hele dag door snel veel keuzes kunnen maken. Dat begint al bij het opstaan. Rokje 1, 2 of 3 of toch maar dat jurkje met bloemen, strepen of stipjes? Douchen, in bad of geen van beide? Yoghurt met muesli of boterham kaas?

Om een keuze te maken moet je snel een oordeel vormen. En dat is dus wat we de ganse dag doen: oordelen over de opties. Oordelen is onze tweede natuur geworden dat we het onnadenkend overal op toepassen. In een fractie van een seconde hebben we onze mening klaar over de caissière die niet meteen naar ons glimlacht ('chagrijnig wijf'), over de verlate trein ('tuurlijk, typisch de NS'). 

Op weg naar zelfinzicht
Een week later kom ik weer bij de mindfulness training. Het oefenen is deze week stukken beter gegaan. 'Hoe ging het?' vraagt de coach. 'Goed!' zeg ik enthousiast. Ik vertel dat ik de obstakels probeerde te zien als onderdeel van de meditatie. 'En toen waren het ineens geen obstakels meer en was het heel fijn', zeg ik trots. Er waren zelfs momenten dat mijn hoofd helemaal gedachteloos was. Lekker rustgevend. Ik concludeer dat dit bijna nader inzien toch echt iets voor mij is. 

In plaats van het verwachte schouderklopje na zoveel zelfinzicht en transformatie, trekt ze slechts glimlachend haar wenkbrauw op. 'Dus het ging goed. Het was fijn. Rustgevend. Echt iets voor jou.' herhaalt ze. Ik knik. 'Hoor je wat je doet? Je oordeelt weliswaar positief, maar je bent wel degelijk nog steeds aan het oordelen.' Pfff, ik ben blij dat deze cursus nog zeven weken duurt.